Advies: Toezicht bestrijding illegaal verblijf

Het toezicht ter bestrijding van illegaal verblijf na grensoverschrijding wordt meestal aangeduid met de term Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Deze term wordt ook in dit advies gehanteerd. De ACVZ is in 2011 geconsulteerd over een voorstel tot wijziging van het Vb 2000, waarmee werd voorzien in een regeling waarin de intensiteit en de frequentie van MTV-controles werd gereguleerd. De commissie heeft toen geadviseerd om geen beleid te voeren dat zich specifiek richt op de controle van grensgangers nabij de binnengrenzen, omdat niet gegarandeerd is dat deze controle niet hetzelfde effect heeft als een grenscontrole.

Wijziging Vb 2000

De wijziging van het Vb 2000 is van kracht geworden bij besluit van 30 mei 2011. In een uitspraak van 4 juni 2012 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) over deze regeling prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (het Hof). Het Hof heeft zich naar aanleiding van de prejudiciële vragen in een arrest van 19 juli 2012 uitgelaten over de preciseringen en beperkingen die in artikel 4.17a Vb 2000 zijn ingevoerd als randvoorwaarden voor de intensiteit, de frequentie en de selectiviteit van de controles die mogen worden verricht. Het Hof is van oordeel dat de preciseringen en beperkingen dusdanig zijn dat wordt voorkomen dat de controles in strijd met artikel 21, sub a, van de Schengengrenscode, eenzelfde effect hebben als grenscontroles.

Voorstel voor twee wijzigingen

Het voorliggende voorstel bevat twee wijzigingen:

• In de eerste plaats wordt voorgesteld om artikel 4.17a, vierde lid Vb 2000 te wijzigen zodat de mogelijkheden voor MTV op treinen wordt verruimd. Het voorstel voorziet in een verhoging van de controles op treinen van ten hoogste twee treinen per traject per dag naar ten hoogste drie treinen per traject per dag, van ten hoogste acht treinen per dag in totaal naar twintig treinen in totaal per dag en van maximaal twee treincoupés per trein naar ten hoogste vier treincoupés per trein, met de beperking dat niet de hele trein wordt gecontroleerd.
• In de tweede plaats wordt voorgesteld een nieuw artikel 4.17b Vb 2000 in te voeren dat voorziet in een tijdelijke verruiming van het MTV in uitzonderingssituaties. Deze bepaling verleent de minister de bevoegdheid om een besluit te nemen om gedurende een periode van maximaal vier weken de intensiteit van controles te verhogen. Een ambtsbericht van de Commandant van de Koninklijke Marechaussee (KMar) dient ten grondslag te liggen aan het tijdelijk verruimen van het MTV.