Inburgering is geen bijzaak. Advies over marktwerking en de kwaliteit van het inburgeringsonderwijs

Borg publieke belangen en kwaliteit inburgeringsonderwijs

De nieuwe Wet inburgering treedt in 2022 in werking. Gemeenten krijgen de regie over het inburgeringsonderwijs en kopen dit onderwijs in. Een deel van de bestaande marktwerking blijft daarmee bestaan. Private aanbieders zullen het onderwijs blijven verzorgen en de stichting ‘Blik op Werk’ blijft de organisatie die het kwaliteitskeurmerk afgeeft. Omdat de resultaten van het inburgeringsstelsel tot nu toe steeds zijn achtergebleven bij de verwachtingen, en een deel van de marktwerking blijft bestaan, moet er nu serieus werk worden gemaakt van de borging van de kwaliteit van het inburgeringsonderwijs.

De marktwerking in het inburgeringsonderwijs werd ingevoerd bij het opzetten van het bestaande inburgeringsstelsel. De inburgeraar moest zelf alles regelen en inkopen. Voor de inburgeraar was het echter niet helder welke taalbureau’s of inburgeringsbureau's goede kwaliteit boden. De publieke belangen, zoals kwaliteitsborging, consumentenbescherming en de transparantie van de markt, blijken onvoldoende geborgd in het huidige systeem. Door het in gebreke blijven van goede kwaliteitswaarborgen konden inburgeraars niet tijdig inburgeren en kregen ze boetes of werden ze verplicht om leningen terug te betalen. De toezegging van de overheid om (opnieuw) naar de persoonlijke omstandigheden van inburgeraars te kijken, is volgens de adviesraad onvoldoende. Er is namelijk geen ruimhartige herbeoordeling geweest van beslissingen om leningen niet kwijt te schelden en boetes op te leggen. Het gevolg hiervan is dat inburgeringsplichtigen langdurig geconfronteerd blijven met schulden.

Redenen om kwaliteit van het inburgeringsonderwijs publiek te borgen

• Onderwijs is in Nederland onderworpen aan toezicht door de Onderwijsinspectie. Er is geen reden waarom het inburgeringsonderwijs van dit toezicht uitgezonderd zou moeten zijn. Goed inburgeren is in het belang van de inburgeringsplichtigen én van de samenleving. Met een goede inburgering kan de inburgeraar volwaardig deelnemen aan de samenleving, participeren op de arbeidsmarkt en in eigen levensonderhoud voorzien;
• Inburgeraars en met name asielstatushouders vormen vaak een kwetsbare groep. Inburgeringsplichtigen zijn de Nederlandse taal niet machtig. Zij hebben relatief vaak een laag opleidingsniveau en veelal ook nog persoonlijke (psychische) problemen. Voor deze groep is het dan ook moeilijk om voor haar eigen belangen op te komen;
• Het belang voor de inburgeringsplichtige om tijdig in te burgeren is groot. Als je niet op tijd bent ingeburgerd, kan een bestuurlijke boete worden opgelegd en kan dit ook gevolgen hebben voor het recht op verblijf;
• Zonder succesvolle inburgering kunnen mensen geen Nederlandse nationaliteit krijgen. Zonder naturalisatie kan de laatste stap om volwaardig deel uit te maken van de Nederlandse samenleving niet worden gezet. De kwaliteit van het inburgeringsonderwijs is daarom cruciaal en dient beter door de overheid te worden geborgd.

Presentatie van het advies

Tijdens de digitale presentatie op 23 maart 2021 gaf  Hugo Fernandes Mendes (lid ACVZ) de aftrap en schetste kort de inhoud van het advies.

Daarna hebben een aantal mensen, die op verschillende manieren te maken hebben met het inburgeringsonderwijs, gereageerd op de uitkomsten van ons rapport:

Payman Hanifi Moghaddam, als directeur van een taalschool (Hamrah);

Bert Wijbenga als wethouder van Rotterdam;

Jeanine Klaver als onderzoeker (Regioplan).

Monique Kremer (voorzitter ACVZ) fungeerde als moderator bij het gesprek.

De presentatie van het advies kunt u via het YouTube kanaal van de Adviesraad Migratie (ACVZ) bekijken.

Samengesteld adviesrapport en Follow up

Zie voor het samengesteld adviesrapport en een reactie van de staatssecretaris de synthesepagina 'Grip houden op publieke belangen. Onderzoek naar privatisering in het migratiebeleid'.

Media

Binnenlands Bestuur (1-11-2021) :  Zorgen over kwaliteit taalonderwijs aan inburgeraars 

Vragen?

Heeft u vragen over dit advies, neem dan contact op met David de Jong of Laura Kok