Signalering: Schurende maatregelen - over maatregelen aangekondigd in reactie op de opvangcrisis in Ter Apel

Fundamentele rechten tijdelijk buiten werking gesteld

De Adviesraad Migratie constateert dat de overheid met een beroep op ‘nood breekt wet’ maatregelen neemt die fundamentele rechten tijdelijk buiten werking stelt. Deze handelwijze druist in tegen beleidsregels die afgewogen wetgeving en beleid bevorderen en doet daarmee geen recht aan het belang van fundamentele rechten in een democratische rechtsorde. Het is dus essentieel dat deze maatregelen tijdelijk blijven en structurele oplossingen worden gevonden voor de asielopvangcrisis en de huisvestingsproblematiek voor statushouders.

Rechterlijke uitspraak

Rechter oordeelt dat huisvestingsvereiste in strijd is met het recht

Op 5 december 2022 heeft de voorzieningenrechter te Haarlem uitspraak gedaan in een gezinsherenigingszaak. Een Syrische asielstatushouder (referent) wil haar man en zes kinderen laten overkomen. Zij heeft voor haar gezinsleden een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) aangevraagd (nareisaanvraag). De mvv is verleend bij besluit waarbij aangegeven is dat haar gezinsleden pas na zes maanden een afspraak bij de ambassade kunnen maken voor de afgifte van mvv-stickers. Als referent geschikte huisvesting heeft kunnen de gezinsleden de mvv-stickers eerder aanvragen. Dit huisvestingsvereiste is, samen met andere maatregelen, door de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid ingesteld om de asielopvangcrisis die is ontstaan in Ter Apel het hoofd te bieden.

De voorzieningenrechter heeft het verzoek toegewezen en de Nederlandse Staat opgedragen om de Nederlandse ambassade binnen 24 uur na de uitspraak te machtigen om de mvv-stickers af te geven. De voorzieningenrechter is van oordeel dat er een wettelijke basis nodig is voor het stellen van een huisvestingvereiste en dat die wettelijke basis in de Vreemdelingenrecht ontbreekt. Voorts is de voorzieningenrechter van oordeel dat deze maatregel in strijd is met de Gezinsherenigings-richtlijn en deze schending geen rechtvaardiging vindt in een hogere rechtsnorm. De Nederlandse Staat kan verplichtingen die hij op grond van de Gezinsherenigingsrichtlijn heeft niet ondergeschikt maken aan verplichtingen jegens asielzoekers en statushouders (o.a. op grond van de Opvangrichtlijn).

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid heeft in een reactie op de uitspraak laten weten dat hij voorlopig geen gevolgen voor zijn beleid aan deze uitspraak verbindt. Hij wacht een beslissing van een bodemrechter af.

Follow up

Uitzending Nieuwsuur - vanaf 9e minuut, met raadslid M. Klaassen.

Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft uitspraak gedaan over de nareismaatregel

Op 8 februari 2023 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) uitspraak gedaan in drie zaken over de nareismaatregel. [1] De ABRvS heeft geoordeeld dat de nareismaatregel door de staatssecretaris niet mag worden toegepast. De afgifte van een mvv-sticker mag niet afhankelijk worden gesteld van het kunnen beschikken over passende huisvesting. De staatssecretaris moet wanneer een nareisaanvraag wordt ingewilligd er voor zorgen dat een mvv-sticker direct kan worden afgehaald bij een Nederlandse diplomatieke post om daarmee naar Nederland te komen.

In een brief van 9 februari 2023 heeft de staatssecretaris de Tweede Kamer medegedeeld dat de nareismaatregel niet meer zal worden toegepast. In zaken waarin de nareismaatregel eerder is tegengeworpen zal aan betrokkenen worden meegedeeld dat zij niet langer hoeven te wachten op geschikte huisvesting. [2]

[1] ECLI:NL:RVS:2023:506, 507 en 508. Link naar één van de drie uitspraken: Uitspraak 202207360/1/V1 - Raad van State.

[2] kst-1073361.pdf (officielebekendmakingen.nl).

Overig

Heeft u vragen over dit adviesrapport, neem dan contact op met David de Jong.