Nieuwsbrief Adviesraad Migratie - Juni 2023

Lees het jaarverslag van het afgelopen - bewogen - migratiejaar. Uit het voorwoord van voorzitter Monique Kremer:

'Het meest gebruikte en soms ook misbruikte woord in 2022 was ‘crisis’, zeker in het migratiedomein. (...) Op al deze ‘crisisthema’s’ heeft de adviesraad getracht om nuchter advies te geven met het oog op de lange termijn. Want wie voortdurend in de crisisstand staat, heeft weinig zicht op de langetermijnoplossingen die een toekomstige crisis moeten voorkomen. Dat is de crisisparadox in beleid. Ons advieswerk gaat daarom voorbij aan de waan van de dag, maar houdt wel rekening met de dagelijkse realiteit.'

Jaarverslag 2022

De adviesraad organiseert op 5 juli in Den Haag zijn tweede Nationale Migratiedialoog met als hoofdthema de toekomst van ontheemde Oekraïners in Nederland. We willen we in deze bijeenkomst ingaan op de lokale opgaven die er ten aanzien van de Oekraïners in Nederland liggen en deze opgaven in samenhang bekijken met de nationale en Europese invulling daarvan.

Parallel aan deze dialoog presenteert de adviesraad een vervolgsignalering op ‘Langetermijnvisie nodig voor ontheemden Oekraïne’.

Met deze dialoog willen we antwoorden proberen te vinden op vragen zoals: Wat als we geen toekomstperspectief bieden voor deze groep? Wat heeft dit voor consequenties voor hen en de Nederlandse samenleving op korte en langere termijn? Maar ook willen we kijken welke lessen we uit de opvang van Oekraïense ontheemden kunnen trekken voor andere asielzoekers en vluchtelingen.

We gaan in gesprek met Lodewijk Asscher (speciaal adviseur voor Oekraïne van de Europese Commissie), Harm Benthem (Opgavedirecteur Nieuwkomers (Oekraïne en asiel) - Gemeente Den Haag) en vertegenwoordigers uit de Oekraïense gemeenschap, zoals Oksana Savchuk (Oekraïens Huis, Rotterdam).

Aan de hand van enkele subthema’s die in deze signalering ter sprake komen, zullen we deze dag een aantal workshops organiseren. Onderwerpen die de revue zullen passeren gaan over: Particuliere opvang, Werk en arbeidsmarkt, Lessen uit het verleden: Verschillen en overeenkomsten met vluchtelingen uit voormalig Joegoslavië en Verblijfsrecht van Oekraïense ontheemden.

Update: De aanmelding is gesloten. De bijeenkomst is volgeboekt. 

Dit evenement wordt gehost door de Gemeente Den Haag en vindt plaats in samenwerking met LDE Centre for Governance of Migration and Diversity.

Uitnodiging Nationale Migratiedialoog 2023 - Thema: De toekomst van Oekraïense ontheemden in Nederland

De adviesraad nam 1 juni deel aan het rondetafelgesprek van de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid van de Tweede Kamer over de Spreidingswet (‘Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’). Hiervoor schreef de Adviesraad Migratie een position paper. De basis hiervoor is het advies ‘Asielopvang uit de crisis’, dat een jaar geleden samen met de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) is uitgebracht. 

De adviesraad benadrukt de urgentie van en behoefte aan duurzame asielopvang. Het is dus goed dat gemeenten wettelijk worden verplicht asielzoekers op te vangen. Het voorstel dat nu voorligt, is echter te ingewikkeld en zet de onderlinge solidariteit tussen gemeenten onder druk. Het is beter als wordt aangesloten bij de systematiek die al bestaat voor het huisvesten van statushouders. Dat zou betekenen dat alle gemeenten een taakstelling krijgen, naar rato van het inwoneraantal. Zij zouden dan wel de ruimte moeten krijgen om die opvang samen met andere gemeenten in de regio en de provincie zo te organiseren dat deze goed is ingebed in de lokale samenleving. Heldere afspraken zijn nodig voor gemeenten zelf, voor asielzoekers en voor de ontvangende samenleving. Doorgaan met de crisisaanpak van de asielopvang is géén optie.    

Gespreksnotitie voor TK-Rondetafelgesprek Spreidingswet - Een weg uit de asielopvangcrisis

In dit advies, dat betrekking heeft op tien op zichzelf staande onderwerpen, vraagt de adviesraad aandacht voor de wijze waarop de wetgever EU-richtlijnen implementeert.

De wetgever kiest als uitgangspunt een minimale implementatie waarbij normen uit richtlijnen worden ingepast in de bestaande nationale regelgeving of praktijk. Een beperkte implementatie onder verwijzing naar algemeen toepasselijke nationale rechtsregels kan ertoe leiden dat de (rechts)praktijk bijvoorbeeld met betrekking tot het controleren op schijnhuwelijken, de hoorplicht in bewaringszaken en het bij hoge uitzondering plaatsen van minderjarigen in bewaring, jarenlang afwijkt van fundamentele waarborgen die richtlijnen aan migranten biedt.

Volgens de adviesraad illustreert dit veegbesluit dat deze wijze van implementeren vaak tekortschiet. De adviesraad beveelt daarom aan de wijze waarop richtlijnen worden geïmplementeerd in het nationale recht te evalueren.

De (onvolledige) implementatie van Europese richtlijnen. Advies over ontwerpbesluit tot wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000

Op 9 mei 2023 heeft de adviesraad advies uitgebracht over wijziging van het Vreemdelingenbesluit in verband met de implementatie van de Europese blauwe kaart Richtlijn (Ebk-richtlijn).

De adviesraad is van mening dat door een ruimere implementatie van de Ebk-richtlijn de rechtsbescherming van kennismigranten verder kan worden versterkt. Het verdient aanbeveling om expliciet in de regelgeving op te nemen dat door toekenning van een Europese blauwe kaart (hierna: Ebk) geen rechten verloren mogen gaan. Daarnaast beveelt de adviesraad aan om de waarborgen opgenomen in de artikelen 7 en 8 van de Ebk-richtlijn te implementeren. Hiermee wordt expliciet gemaakt dat bij beslissingen op aanvragen om verlening, verlenging of intrekking van een Ebk rekening dient te worden gehouden met de specifieke omstandigheden van het geval en het Unierechtelijke evenredigheidsbeginsel.

De adviesraad is van oordeel dat afschaffing van de erkende referentprocedure afbreuk doet aan het doel van de Ebk-richtlijn. De wetgever geeft als reden hiervoor dat de weigeringsgronden opgenomen in artikel 13, derde lid, van de Ekb-richtlijn beperkter zijn dan de weigeringsgronden die gelden voor nationale verblijfsvergunningen. Het gevolg van de afschaffing van de erkende referentprocedure is dat de procedure voor de Ebk naar verwachting langer duurt en daarmee onaantrekkelijker wordt dan de procedure voor een nationale verblijfsvergunning als kennismigrant. De streeftermijn om te beslissen op een nationale verblijfsvergunning als kennismigrant is immers twee weken. De behandeltermijn voor een aanvraag Ebk bedraagt maximaal 90 dagen.

Voor kennismigranten jonger dan 30 jaar blijft de nationale verblijfsvergunning voor kennismigranten aantrekkelijk omdat daarvoor een lagere salarisnorm blijft gelden. De adviesraad vindt het een gemiste kans dat geen gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om voor tekortberoepen een lagere salarisnorm te hanteren.

Positieve elementen in de implementatie van de richtlijn zijn de verlaging van de salarisnorm voor kennismigranten ouder dan 30 jaar en een verlaagd salariscriterium dat gedurende de eerste drie jaar na afstuderen gaat gelden voor afgestudeerden aan het hoger onderwijs.

Advies ontwerpbesluit tot wijziging van de regelgeving ter implementatie van de Europese blauwe kaart Richtlijn

Op 22 mei 2023 heeft de adviesraad advies uitgebracht over het voorstel tot wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) tot herziening van de regeling van verlies van rechtswege wegens langdurig verblijf buiten het grondgebied van het Koninkrijk en het gebied waarop het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) van toepassing is, en om te voorzien in een tijdelijke mogelijkheid tot herkrijging van het Nederlanderschap, alsmede enkele andere wijzigingen.

In het advies wordt onder meer ingegaan op het voorstel om het eenvoudiger te maken om het Nederlanderschap te behouden bij langdurig verblijf buiten het Koninkrijk en het gebied waarop het VEU van toepassing is. Langdurig verblijf buiten Nederland kan leiden tot verlies van het Nederlanderschap tenzij de verliestermijn van dertien jaar wordt gestuit. Stuiting kan door gedurende ten minste één aaneengesloten jaar hoofdverblijf te hebben in het Koninkrijk of in de gebieden waarop het VEU van toepassing is, of door de verstrekking van een verklaring omtrent het bezit van het Nederlanderschap dan wel van een reisdocument, Nederlandse identiteitskaart of vervangende Nederlandse identiteitskaart in de zin van de Paspoortwet (hierna: een identiteitsdocument). In de huidige systematiek van de wet gaat dan een nieuwe verliestermijn van dertien jaar lopen.

Het wetsvoorstel herziet dit automatisme zodanig dat door een eenmalige stuiting van de verliestermijn de rest van het leven het Nederlanderschap wordt behouden. De adviesraad beveelt aan om het verlies van rechtswege van de Nederlandse nationaliteit na langdurig verblijf buiten het Koninkrijk en de EU uit de RWN te schrappen. De adviesraad heeft dit eerder aanbevolen in het advies over wijziging van de RWN in verband met het arrest Tjebbes. Verlies van rechtswege staat op gespannen voet met het rechtszekerheidsbeginsel. Bovendien wordt het bestaan van een reële band met Nederland enkel aangenomen als binnen de verliestermijn op aanvraag een identiteitsdocument wordt verstrekt. Andere vormen van bewijs van verbondenheid met Nederland worden op voorhand uitgesloten.

De adviesraad is van mening dat indien de wetgever de voorgestelde wijziging handhaaft, nader gemotiveerd moet worden waarom de eenmalige verstrekking van een identiteitsdocument ertoe leidt dat het Nederlanderschap niet meer verloren kan worden.

Advies over wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap tot herziening van verlies van rechtswege wegens langdurig verblijf buiten het koninkrijk en de EU

Mark Klaassen, lid van de adviesraad, lichtte namens de Adviesraad Migratie de paper toe tijdens een rondetafelgesprek op 12 april 2023 van de Tweede Kamer (kijk terug). 

De adviesraad richt zich in deze notitie op de rechtspositie en rechtsbescherming van kinderen in het vreemdelingenbeleid. De adviesraad pleit voor maatwerk in individuele zaken en voor een verdere verankering van (internationale) kinderrechten in het vreemdelingenbeleid.

De Adviesraad Migratie brengt in dit paper graag de volgende drie punten onder de aandacht: 1) Afschaffing regeling langdurig verblijvende kinderen en de discretionaire bevoegdheid; 2) De menselijke maat in het vreemdelingenbeleid; 3) Verankering belang van het kind in de Vreemdelingenwet en ratificering van het facultatief protocol bij het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind.

Position paper 'Kinderen zonder verblijfsvergunning in Nederland' - Rondetafelgesprek TK

De Adviesraad Migratie heeft in een serie commentaren besproken hoe de menselijke maat in het migratiebeleid centraler kan komen te staan.

In het commentaar ‘Een vreemde in het overheidssysteem’ hebben we gekeken naar het recht van inzage van de burger in de over hem verzamelde persoonsgegevens en op het herstel en wijziging daarvan. We houden als adviesraad een vinger aan de pols en zien een aantal interessante ontwikkelingen op dit punt. Lees verder:

Commentaar: Een vreemde in het overheidssysteem

Volg de nieuwe blogserie met onderwerpen op basis van het adviesrapport 'Realisme rond richtgetallen'.

Lees nu de eerste blogs:

• Internationale studenten - de belangrijkste feiten op een rij
• Andere doelen, ander gebruik van cijfers

Feiten en cijfers over migratie

Dit is een uitgave van Adviesraad Migratie.

Lees op de site alle nieuwsberichten en nieuwsbrieven terug.
Zie verder: LinkedIn |Twitter | YouTube

Adviesraad Migratie