Blogserie: De Europese context van het Nederlandse migratiebeleid
Begin juni 2024 zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. In aanloop naar deze verkiezingen brengt de Adviesraad Migratie een aantal blogs uit waarin informatie wordt gegeven over de Europese context van het Nederlandse migratiebeleid en de migratieonderwerpen die momenteel spelen in de EU.
Het Europese Asiel- en Migratiepact
Het Europees recht is de belangrijkste rechtsbron voor de rechtsbescherming van vreemdelingen én bepaalt de kaders waarbinnen de Nederlandse overheid kan opereren. Zo krijgen Oekraïense ontheemden in Nederland bescherming op grond van de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Uit deze Europese richtlijn vloeit het recht voort op opvang, medische zorg, onderwijs voor minderjarige kinderen en het recht om te werken.
Ook het asielbeleid wordt in Nederland grotendeels bepaald door Europese regelgeving. Het huidige gemeenschappelijk Europees asielstelsel is voornamelijk gebaseerd op richtlijnen, waarbij lidstaten deels zelf mogen bepalen hoe ze invulling geven aan gezamenlijk geformuleerde normen. In het nieuwe Europese Asiel- en Migratiepact, dat op 10 april 2024 door het Europese Parlement is goedgekeurd, worden een aantal richtlijnen herzien of omgezet in verordeningen en nieuwe verordeningen geïntroduceerd. De verordeningen uit het Asiel- en Migratiepact leiden tot een verdergaande harmonisering van het (asiel)migratiebeleid, omdat verordeningen rechtstreeks doorwerken in de nationale rechtsorde en niet eerst hoeven te worden omgezet in nationaal recht.
Het Europese Asiel- en Migratiepact moet ervoor gaan zorgen dat asiel- en irreguliere migratie (migratie zonder voorafgaande toestemming van een EU-lidstaat) naar en binnen de EU beheersbaarder wordt gemaakt. Door (asiel)procedures, erkenningspercentages, het soort bescherming dat wordt verleend, de materiële opvangvoorzieningen, etc. verder te harmoniseren ontstaat er een ‘gelijk speelveld’ tussen lidstaten. Dit voorkomt dat (asiel)migranten doorreizen naar andere lidstaten. Belangrijke elementen hierbij zijn de screening van migranten aan de buitengrenzen van de EU, de invoering van een asielgrensprocedure aan de buitengrenzen van de EU en de invoering van een systeem waardoor migranten die doorreizen door lidstaten kunnen worden overgedragen aan de lidstaat die verantwoordelijk is voor de behandeling van het asielverzoek.
Behalve over de nieuwe EU Verordening over asiel- en migratiebeheer (de opvolger van de Dublin III-Verordening) en de asielgrensprocedure, gaan de blogs over het vrij verkeer van personen binnen de Schengenzone en de mogelijkheden voor lidstaten om een opt-out clausule te bedingen voor het Europees asiel- en migratiebeleid.
Serie
Leidt het nieuwe EU-solidariteitsmechanisme tot een eerlijkere verdeling van asielverzoeken?
Wordt de Europese asielgrensprocedure de nieuwe norm?
Vrij verkeer van personen in Schengenzone onder druk
Is een Nederlandse opt-out van het EU-asielrecht haalbaar?
De overige blogs volgen hier binnenkort en worden ook gepubliceerd op LinkedIn en X (Twitter).